De longbow is een handboog waarmee de Engelse legers in de Honderdjarige Oorlog veel overwinningen op de Fransen hebben behaald.De Engelsen leerden dit gevechtswapen kennen in hun strijd tegen de Keltische bewoners van Wales, die dankzij dit wapen de Engelsen vele eeuwen buiten de deur hebben weten te houden.
Wat het aantal ridders betreft, konden de Engelse legers zich in de 14e en 15e eeuw volstrekt niet meten met de Fransen, maar ze maakten dat meer dan goed door de inzet van goed getrainde boogschutters. De longbow, die manshoog was en veel kracht vereiste bij het spannen, kon wel 300 meter ver schieten en deed qua penetratievermogen weinig onder voor de kruisboog, maar een geoefend longbowschutter kon er veel meer schoten per minuut mee afvuren.
De pijlen van beide wapens waren in staat om een harnas te doorboren. In de huidige sport komt het vaak op wedstrijden voor die speciaal voor houtschutters worden georganiseerd.
Recurvebogen met in tegengestelde richting gebogen uiteinden van de boogstaaf. Historisch gezien werden deze bogen het meest gebruikt in grote delen van Azië, en in Noord-Amerika. Soms werden ze geheel van hout gemaakt, maar vaker waren het composietbogen, waarbij de meest voorkomende vorm die was, waarbij men dierlijke pees op de rug van de boog lijmde.
Dit zorgde er voor dat de extra krachten die bij dit model op de boog inwerken werden opgevangen, waardoor de boog niet brak. Soms werd de boog nog sterker en veerkrachtiger gemaakt, door plakken hoorn aan de naar de schutter toegekeerde zijde te lijmen.
Bij recurvebogen is al vóór het uittrekken van de pijl meer energie in de boogarmen opgeslagen, waardoor bij gelijke lengte verder kan worden geschoten dan met de longbow, en evenver bij een kortere booglengte. Een effectief wapen voor ruiters, zoals de Mongolen al ontdekten.
Moderne recurvebogen worden tegenwoordig onder meer gebruikt bij de Olympische Spelen, en bij andere wedstrijden.
Film over de bouw van een olympische recurve boog
Daarnaast zijn er de moderne hoogtechnologische compoundbogen, niet te verwarren met composietbogen, die korter zijn, met een katrolinrichting aan de uiteinden waarbij de pees in totaal 2 à 3 keer zo lang is.
De katrol kan speciaal gevormd (excentrisch) zijn. Hierdoor kan de pees veel verder naar achteren getrokken worden bij een relatief kleinere beweging van de boogarmen zelf. Hierbij neemt de vereiste kracht, nodig om de pees gespannen te houden, bij verder naar achteren trekken weer af (de zogenaamde let-off), met normaal gesproken 65-80% van de maximale kracht die halverwege het spannen wordt bereikt, zodat het mikken veel ontspannener kan gebeuren.
Omdat de booguiteinden zelf minder bewegingsenergie krijgen wordt de pijl met een dergelijke boog veel efficiënter weggeschoten. De meeste moderne high-tech kunststofbogen zijn van dit type, dat een hoge vlucht heeft genomen. Er is een tendens om de boogarmen meer parallel aan elkaar te laten lopen bij dit type boog, wat de eigen beweging van de boog in de schietrichting bij het terugveren na het loslaten van de pijl verkleint.
Zowel de recurvebogen als de compoundbogen bestaan tegenwoordig meestal uit een stijf en licht middenstuk van hout, kunststof, of lichtgewicht metaal, waarop verende booglatten (werparmen) worden gemonteerd. Aan het middenstuk zit de linkse of rechtse handgreep en kunnen verder nog accessoires zoals pijlsteunen, stabilisators en vizieren worden gemonteerd. Het gebruik van moderne technieken en hoogwaardige materialen heeft bogen mogelijk gemaakt die tussen 50 en 85% van de spanenergie kunnen omzetten in kinetische energie van de pijl. De rest van de energie gaat zitten in het bewegen van de boogarmen, de pees, wrijving en vibraties van het systeem.
Moderne materialen hebben het mogelijk gemaakt een zo grote uitsparing in het middendeel van de boog te maken dat de pijl rechtuit naar het doel kan vliegen en niet, zoals bij houten bogen, iets excentrisch wordt gelanceerd. In feite is zelfs de enige reden dat het mogelijk is om met een houten boog het doel te raken dat de pijl tijdens het eerste deel van de vlucht onder invloed van de massa van de pijlpunt en de kracht van de pees licht buigt waardoor hij als het ware ‘om het handvat heen’ krult bij het verlaten van de pees. Dit heet de boogschuttersparadox, en lukt alleen goed als de stijfheid en de massa van de pijl en de kracht van de pees op elkaar afgestemd zijn. voor een film over de boogschuttersparadox kijk op : http://www.wernerbeiter.com onder het kopje downloads.
Pijlen
Globaal gezien zijn er 3 soorten pijlen: voor traditionele bogen houten pijlen, kijk voor meer informatie op http://www.fletcher-net.nl/ vaak voorzien van natuurveren.
Carbon en aluminium voor recurve en compoundbogen. Binnen deze soorten zijn nog wat nuanceverschillen maar om de verschillen uit te leggen volstaat deze onderverdeling.
Carbon pijlen hebben een aantal voordelen t.o.v. aluminium. Ze zijn lichter en extreem stijf. Vanwege die stijfheid kan de pijl een kleinere diameter hebben dan aluminium. Samen met het lagere gewicht zorgt dit voor minder weerstand in de vlucht. Daardoor vliegt de pijl sneller en kan hij een langere afstand afleggen dan een aluminium pijl. Schutters die met aluminium de 90 meter net niet halen, kunnen dat met een carbon pijl dus wel.
Aluminium pijlen zijn meer geschikt voor de korte afstand. Op deze afstanden (o.a. 18 en 25 meter) stabiliseert een aluminium pijl sneller dan een carbonpijl. Dit komt de nauwkeurigheid ten goede. De dikkere diameter wordt door schutters ook vaak genoemd als voordeel op korte afstanden omdat men dan meer ‘lijngeluk’ heeft. Critici geven aan dat dit voordeel in de praktijk nihil is.
Een ander verschil is dat aluminium pijlen rechtgemaakt kunnen worden als ze (minimaal) krom zijn geraakt. Over het algemeen wordt een rechtgemaakte pijl niet meer voor wedstrijden gebruikt, maar kan deze als oefenpijl nog prima functioneren. Carbon kan niet meer worden gebruikt. Deze pijl raakt niet krom, maar het carbon kan splijten als de pijl het doel mist en een hard object raakt.
Types en maten van de pijl
Als je een keuze hebt gemaakt tussen carbon en aluminium is van belang welk type het beste bij jouw boog en jezelf past.
Welke je aanschaft is van drie factoren afhankelijk:
- Het type handboog: recurve of compound?
- Het trekgewicht: hoeveel pond haal je uit je boog? Dus niet: hoeveel pond staat op je boog vermeld!)
- Je treklengte: je pijl moet lang genoeg zijn voor een volledig gespannen boog, en kort genoeg om je pijl voorbij de klikker te trekken zonder te overspannen. Dit laatste is voor compound natuurlijk niet van toepassing.
Het aantal verschillende soorten pijlen is enorm. Easton is het meest bekende en verkochte merk pijlen.
Terug naar boven